Oferowane przez BioSkaner badania są wykorzystywane przy diagnozowaniu wielu chorób. Ciągły rozwój radiofarmaceutyków jeszcze dodatkowo poszerza możliwości diagnostyczne. Poniżej prezentujemy najczęściej stosowane znaczniki w chorobach neurologicznych oraz onkologicznych oraz podajemy literaturę, dotyczącą badań PET.
Zastosowanie badania PET/MR i PET/CT w onkologii
Główne cele obrazowania metodą PET to:
- Początkowa ocena stadium zaawansowania nowotworu
- Ocena odpowiedzi na zastosowane leczenie
- Ocena wznowy choroby nowotworowej
- Znaczenie prognostyczne w leczeniu
Badania PET z użyciem 18F-FDG
-
Rak płuca
- Ocena charakteru pojedynczego guzka płuca (wielkości >1cm) rozpoznanego na podstawie CT lub rtg klatki piersiowej- czułość/swoistość badania 97%/78%.
- Ocena stadium zaawansowania nowotworu (głównie dotyczy niedrobnokomórkowego raka) szczególnie u pacjentów z niepowiększonymi węzłami śródpiersiowymi (<1cm) w badaniuCT ( kryteria CT do rozpoznania meta do węzłów chłonnych to węzły > 1cm co daje tylko 45% czułość metody w wykrywaniu meta; natomiast czułość badania PET wynosi 80-90%)
- Wykrywanie wznowy choroby
-
Międzybłoniak opłucnej (Mesothelioma)
- Różnicuje zmiany łagodne ze złośliwymi ( meta z płuc, piersi, jajnika, prostaty, nerek, mięsaka, pierwotna zmiana neo opłucnej) poprzez ocenę stopnia metabolizmu FDG
- Wskazuje na optymalne miejsce wykonania biopsji opłucnej zajętej procesem rozrostowym pokazując najbardziej aktywną tkankę rozrostową
-
Rak jelita grubego
- Ocena stadium zaawansowania nowotworu (głównie odległych przerzutów, szczególnie do wątroby) bezpośrednio po wstępnym rozpoznaniu histopatologicznym
- Ocena ewentualnej wznowy w przypadku wzrostu markera CEA lub niejednoznacznych wyników badań obrazowych
-
Chłoniak Hodgkina (HL) i chłoniaki nie-Hodgkinowskie (NHL)
- Ocena stadium zaawansowania choroby przed leczeniem (badanie ma wyższą czułość od badania CT i MR szczególnie w przypadku zajęcia przez chorobę szpiku kostnego)
- Wczesna (po1-3 cyklach chemii) ocena odpowiedzi na leczenie. Badanie to pozwala na różnicowanie choroby resztkowej od aktywnego procesu rozrostowego
- Wykrywanie nawrotu choroby
-
Rak piersi
- Ocena wieloogniskowego raka oraz ocena ewentualnej wznowy u pacjentów z „gęstym” sutkiem
- Ocena stopnia zaawansowania choroby u pacjentów z potencjalnie rozsianym procesem nowotworowym przed włączeniem terapii
- Ocena odpowiedzi na leczenie chemioterapeutyczne lub detekcja ewentualnej miejscowej wznowy lub przerzutów odległych u pacjentów, gdzie inne techniki obrazowe nie były wystarczająco pomocne
-
Nowotwory głowy i szyi
- W rozpoznawaniu przerzutów do węzłów chłonnych szyi (szczególnie do niepowiększonych węzłów chłonnych <1cm) oraz przerzutów odległych
- Ocena odpowiedzi na radioterapię i chemioterapię
- Ocena wznowy choroby nowotworowej (2-3 miesiące po zakończeniu leczenia z uwagi na obecność zwiększonego wychwytu FDG wzmianach pooperacyjnych i popromiennych)
- Planowanie radioterapii z dokładnym określeniem objętości napromienianej
-
Nowotwory tarczycy
- Ocena w kierunku ewentualnej wznowy raka u pacjenta z podwyższonym stężeniem tyreoglobuliny przy negatywnej scyntygrafii jodowej całego ciała
- Monitorowanie leczenia raka rdzeniastego tarczycy z utrzymującymi się podwyższonymi wartościami stężenia calcytoniny w surowicy w przypadku prawidłowego obrazu scytntygraficznego z użyciem 99mTc-Tektreotydu
-
Rak szyjki macicy
- Ocena regionalnych węzłów chłonnych u chorych ze wstępnym rozpoznaniem raka szyjki macicy;
- ocena odpowiedzi na leczenie
- wykrywanie wznowy
-
Rak błony śluzowej macicy
- Ocena regionalnych węzłów chłonnych i narządów j. brzusznej oraz wykrywanie wznowy
- Ograniczona wartość badania we wstępnej ocenie głębokości naciekania endometrium
- Fałszywie dodatnie wyniki- włókniaki macicy i jajniki w okresie okołoowulacyjnym
-
Rak jajnika
- Ocena stopnia zaawansowania choroby oraz wykrywania wznowy w przypadku wzrostu Ca-125 (ważna znajomość cyklu płciowego z powodu fizjologicznego wzrostu FDG w janikach w okresie okołoowulacyjnym)
- Nowotwory złośliwe jąder
- Wykrywanie odległych przerzutów
- Ocena stadium zaawansowania oraz ocena wznowy nowotworu (wyjątek-dojrzałe potworniaki)
-
Rak przełyku
- Wstępne rozpoznanie zaawansowania raka przełyku
- Ocena skuteczności terapii oraz ewentualnej wznowy
- Inne nowotwory układu pokarmowego – Wstępna diagnostyka różnicowa nieprawidłowych zmian w trzustce i wątrobie (wysoka czułość i swoistość badania szczególnie w przypadku użycia skanera PET/MR).
- Guzy neuroendokrynne – Ocena stopnia zaawansowania nowotworu oraz wznowy niskozróżnicowanych guzów neuroendokrynnych przed leczeniem z prawidłowymi obrazami scyntygraficznymi z 131I/123I-MIBG lub 99mTc-oktreotydem/68Ga-DOTATOC/18F-FDOPA
-
Nowotwory złośliwe OUN
- Ocena stopnia złośliwości histologicznej nowotworu
- Ustalenie rokowania- wysokie gromadzenie FDG w guzie stanowi zły czynnik rokowniczy
- Planowanie biopsji guza mózgu- wskazanie najbardziej hipermetabolicznej (złośliwej) części nowotworu
- Różnicowanie masy martwiczej z pozostałą częścią nowotworu np. po operacji, radioterapii
- Monitorowanie odpowiedzi na leczenie ocena wznowy po leczeniu
Pozostałe radioznaczniki używane w badaniu PET mające zastosowanie w diagnostyce onkologicznej
- 11C- Cholina, 18F- Cholina oraz 11C-octan
- Ocena stopnia zaawansowania choroby w raku prostaty, szczególnie w przypadku niejednoznacznych wyników w innych metodach obrazowych
- Ocena wznowy raka prostaty w przypadku nagłego wzrostu PSA
- Kwalifikacja do przeszczepu wątroby lub innego radykalnego leczenia u pacjentów z rakiem wątroby
- 68Ga-PSMA– antygen błony komórkowej komórek raka stercza
- Diagnostyka raka stercza (wykazuje lepszą czułość w wykrywaniu zmian meta niż badanie z 11C-choliną)
- 68Ga- DOTATOC / DOTATATE
- Stopień zaawansowania oraz ocena wznowy guzów NET
- Ocena odpowiedzi na leczenie
- 18F-FluoroDOPA
- Diagnostyka guzów NET (szczególnie rakowiaka)
- Diagnostyka wrodzonego hiperinsulinizmu
- Diagnostyka glejaków a także choroby Parkinsona
- 124I-MIBG
- Diagnostyka pheochromocytoma, neuroblastoma, ganglioneuroma, rakowiaka, raka rdzeniastego tarczycy
- Na18F
- Diagnostyka łagodnych i złośliwych chorób kości (większa czułość oraz krótszy czas oczekiwania na badanie po podaniu radioznacznika w porównaniu do badania 99mTc-MDP; 15-30minut po 18FNa i 2-3h po 99mTc-MDP
- 18F-FLT (fluoro-L-tymidyna)- marker proliferacji komórek gromadzi się także w zmianach zapalnych
- Ocena odpowiedzi na leczenie (wcześniejszaniż w przypadku FDG)
- Wykrywanie m.in guzów płuca,OUN oraz różnicowanie glejaków z niskim i wysokim stopniem złośliwości
- 18F-MISO (pochodne nitroimidazolu); 62Cu-ATSM ( pochodne nitromidazolu)
- ocena stężenia tlenu w guzach nowotworowych (hipoksja powoduje oporność na radioterapię oraz niektóre rodzaje chemioterapii)
- 18F-florbetapir (Amyvid)/ 18F-florbetaben/ 18F-flutemetamol
- Stosowany w obrazowaniu mózgu w celu ustalenia czy są obecne znaczne ilości blaszek beta-amyloidowych występujących u osób cierpiących na różnego rodzaju demencje ( ch. Alzheimera, otępienie z ciałami Lewy’ego,, demencja związana z ch. Parkonsona)
- Ujemny wynik wskazuje na niewielką ilość blaszek amyloidowych co oznacza niewielkie prawdopodobieństwo, że pacjent cierpi na ch. Alzheimera
Wynik dodatni nie jest wystarczający do postawienia rozpoznania ch Alzheimera, gdyż w innych demencjach mogą być znaczne ilości blaszek amyloidowych
- 18F-fluoroestradiol (FES)
- diagnostyka ekspresji receptorów estrogenowych
- Prognozowanie odpowiedzi na leczenie endokrynne raka sutka
Zastosowanie badania PET MR i PET CT w neurologii
Zaburzenia poznawcze i choroby neurozwyrodnieniowe
- 18F-FDG – ocena regionalnego metabolizmu glukozy w tkance mózgowej, mogąca wskazywać na zaburzenia funkcji neuronalnej, charakterystyczne dla poszczególnych typów demencji
- 18F-florbetapir/ 18F-florbetaben/ 18F-flutemetamol/11C-PiB – obrazowania złogów β-amyloidu w mózgu dorosłych pacjentów z zaburzeniami poznawczymi, diagnozowanych z powodu podejrzenia choroby Alzheimera (AD) i innych schorzeń powodujących pogorszenie zdolności poznawczych.
Ujemny wynik badania oznacza obecność nielicznych płytek starczych lub ich brak, co nie jest charakterystyczne dla AD i zmniejsza prawdopodobieństwo występowania AD jako przyczyny zaburzeń poznawczych u badanego pacjenta. Obecność złogów beta-amyloidu w istocie szarej można obserwować u osób w podeszłym wieku, u których nie występują objawy choroby i w przypadku otępienia w wyniku niektórych chorób neurodegeneracyjnych (choroba Alzheimera, otępienie z ciałami Levy’ego, otępienie w przebiegu choroby Parkinsona).
Guzy mózgu
- 18F-FET, 11C-metionina (obrazowanie transportu aminokwasów)
- 18F-FLT (obrazowanie proliferacji komórkowej)
- 18F-MISO (marker hipoksji)
- 18F-FDG – wykazanie zwiększonego gromadzenia FDG pogarsza rokowanie, jest charakterystyczne dla guzów niskozróżnicowanych, o wysokiej złośliwości
– diagnostyka guzów pierwotnych i nowotworów przerzutowych
– podejrzenie wznowy po leczeniu guzów pierwotnych
– planowanie radioterapii guzów pierwotnych i przerzutowych
– Planowanie biopsji guza mózgu celem wyznaczenia najbardziej aktywnej części nowotworu
– Różnicowanie masy martwiczej z pozostałą częścią nowotworu, m.in. po operacji, radioterapii
Choroba Parkinsona, choroba Huntingtona
- 18F-FDG – ocena regionalnego metabolizmu glukozy w tkance mózgowej, obrazująca jej aktywność oraz zaburzenia funkcji neuronalnej
- 18F-DOPA – ocena przekaźnictwa dopaminergicznego (funkcji zakończeń neuronalnych) w prążkowiu i istocie czarnej
Udar niedokrwienny, zaburzenia przepływu mózgowego
- 15O-H2O – radiofarmaceutyk umożliwiający obrazowanie przepływu mózgowego
- 18F-FDG – ocena regionalnego metabolizmu glukozy w tkance mózgowej, obrazująca jej aktywność
- 18F-FDG – ocena regionalnego metabolizmu glukozy w tkance mózgowej, obrazująca jej aktywność