Celowana terapia radioizotopowa stanowi nowoczesną metodę leczenia nowotworów, która wykorzystuje izotopy promieniotwórcze do selektywnego niszczenia komórek nowotworowych. Leczenie polega na podaniu pacjentowi radiofarmaceutyku, czyli substancji zawierającej radioaktywny izotop, który precyzyjnie wiąże się z określonymi receptorami występującymi na powierzchni komórek nowotworowych. Dzięki temu możliwe jest skierowanie dawki promieniowania bezpośrednio do zmienionej chorobowo tkanki, minimalizując tym samym uszkodzenia otaczających zdrowych komórek.
Krok 1. Przygotowanie do kwalifikacji
W celu rozważenia leczenia radioizotopowego preparatem, pacjent zobowiązany jest do dostarczenia pełnej dokumentacji medycznej, obejmującej aktualne wyniki badań krwi, opisy wcześniejszych badań obrazowych (TK, MR, scyntygrafia – jeśli były wykonywane) oraz historię dotychczasowego leczenia onkologicznego, w tym wypisy szpitalne, informacje o przebytych terapiach.
Krok 2. Kwalifikacja do badania
Na podstawie dostarczonej dokumentacji medycznej zespół medycyny nuklearnej dokonuje kwalifikacji pacjenta do badania PET z użyciem znacznika PSMA. Celem kwalifikacji jest ocena zasadności wykonania badania w kontekście dotychczasowego przebiegu choroby oraz wyników wcześniejszych badań obrazowych. Po pozytywnej ocenie pacjent otrzymuje skierowanie na badanie PET z PSMA, które umożliwia ocenę ekspresji PSMA w ogniskach nowotworowych i stanowi warunek konieczny do rozważenia leczenia radioizotopowego.
Krok 3. Podpisanie Umowy
Na tym etapie podpisywana jest umowa określająca warunki realizacji świadczenia, zakres usług oraz terminy. Podczas spotkania omawiane są również wszystkie szczegóły organizacyjne oraz formalności niezbędne do prawidłowego przebiegu procesu. Ustalana jest wysokość przedpłaty, sposób płatności i ewentualne dodatkowe wymagania. Celem tego etapu jest zapewnienie pełnej przejrzystości oraz komfortu obu stronom przed rozpoczęciem dalszych działań.
Krok 4. Podanie radiofarmaceutyku
Gotowy preparat podaje się dożylnie w kontrolowanych warunkach. Radiofarmaceutyk krąży w krwioobiegu pacjenta, aż do momentu związania z odpowiednim receptorem na powierzchni komórki nowotworowej. Dzięki tej selektywności ogranicza się jego akumulację w zdrowych tkankach. Po związaniu z komórką nowotworową następuje emisja promieniowania jonizującego (najczęściej beta lub alfa), które uszkadza strukturę DNA, hamuje namnażanie się komórek i prowadzi do ich śmierci. Precyzyjne działanie preparatu pozwala na minimalizację ogólnoustrojowych skutków ubocznych.
Krok 5. Ocena odpowiedzi terapeutycznej
Po zakończeniu cyklu leczenia skuteczność terapii oceniana jest za pomocą zaawansowanych technik obrazowania, w tym pozytonowej tomografii emisyjnej z rezonansem magnetycznym (PET/MR) oraz pozytonowej tomografii emisyjnej z tomografią komputerową (PET/CT). Obrazowanie to uzupełniane jest badaniami laboratoryjnymi służącymi ocenie parametrów funkcjonalnych narządów oraz stężenia markerów nowotworowych. Zintegrowana analiza wyników stanowi podstawę do podejmowania dalszych decyzji klinicznych – dotyczących kontynuacji leczenia, jego modyfikacji lub wdrożenia alternatywnych strategii terapeutycznych.
¹⁷⁷Lu-PSMA
Terapia oparta na ligandzie PSMA znakowanym radioizotopem lutetu-177 stanowi innowacyjną formę leczenia raka prostaty, skierowaną do pacjentów z wysoką ekspresją antygenu PSMA. ¹⁷⁷Lu-PSMA vipivotide tetraxetan) to radiofarmaceutyk w postaci przezroczystego, bezbarwnego lub jasnożółtego roztworu do wstrzykiwań lub infuzji, o aktywności 1 000 MBq/ml. Mechanizm działania opiera się na emisji promieniowania β, które uszkadza materiał genetyczny komórek nowotworowych, przy relatywnie niskim wpływie na zdrowe tkanki. Lek podawany jest dożylnie w wyspecjalizowanych ośrodkach, w standardowej dawce 7,4 GBq co 6 tygodni, maksymalnie w sześciu cyklach terapeutycznych. Leczenie polega na dożylnym podaniu preparatu w dawce 7,4 GBq, w odstępach sześciotygodniowych, z maksymalną liczbą sześciu cykli. Mechanizm działania terapeutycznego opiera się na emisji promieniowania β, które uszkadza materiał genetyczny komórek nowotworowych, przy minimalnym wpływie na zdrowe tkanki.
Zastosowanie terapii możliwe jest wyłącznie po wcześniejszym potwierdzeniu wychwytu liganda PSMA na podstawie badania obrazowego PET z zastosowaniem radioznacznika (⁶⁸Ga-PSMA lub ¹⁸F-PSMA). Dodatkowo, kwalifikacja do leczenia obejmuje rozpoznanie postępującego, przerzutowego raka gruczołu krokowego opornego na kastrację (mCRPC), obecność ekspresji PSMA oraz wcześniejsze leczenie inhibitorami szlaku sygnałowego receptora androgenowego i chemioterapią opartą na taksanach.
Ze względu na zaawansowaną technologię oraz wysokie koszty produkcji substancji czynnej, całkowity koszt terapii jest znaczny. W momencie sporządzania niniejszego opracowania leczenie nie zostało jeszcze objęte publicznym systemem refundacyjnym w Polsce, co oznacza, że wydatki związane z terapią ponoszą pacjenci lub instytucje ubezpieczeniowe. Obecnie podejmowane są inicjatywy mające na celu ocenę efektywności kosztowej tej terapii oraz jej potencjalne włączenie do koszyka świadczeń gwarantowanych.
Terapia prowadzona jest w odstępach 6-tygodniowych, zwykle w cyklu obejmującym od czterech do sześciu podań. Każde podanie, którego koszt wynosi 115 000 zł, poprzedzane jest oceną parametrów morfologii krwi, funkcji nerek i wątroby oraz oceną skuteczności terapii. W opisywanym przypadku leczenie rozpoczęto zgodnie z przyjętym harmonogramem, a pierwsze wyniki kliniczne wskazują na pozytywną reakcję organizmu.
Wdrożenie terapii izotopowej w województwie podlaskim
Dziękujemy i zapraszamy do współpracy
Edyta Roszczenko
Specjalista ds. klientów kluczowych
Tel. 85 686 46 02
Mail. roszczenko@bioskaner.eu
